Puyarruego - Sobrarbe - Altoaragón - De zonnewijzers van Ascaso

Valle de Puértolas - Puyarruego

Ascaso


	English	De zonnewijzers van Ascaso

Ascaso ligt op de rand van de vallei van de Río Ara, de laatste nog niet bedwongen rivier van de streek. Je begint de wandeling van op de weg tussen Boltaña en Fiscal. Vanuit L'Ainsa rijd je richting Torla (Ordesa). Voorbij Boltaña heb je links eerst de afslag naar Lanava en Sabiñánigo. In één van de volgende bochten (vóór de tunnels van Balupor) heb je links een kleine parkeerplaats en wat verder rechts de weg naar Ascaso.


	Ascaso ligt langgerekt op de heuvelrug

			Wandel de grintweg omhoog en vrij snel zal je links tussen de bomen de ruïnes van Santa Maria de Ascaso ontwaren. Het gaat om een vervallen woonhuis met ernaast gebouwde kapel. De kapel ligt in puin. De toestand van het huis is nauwelijks beter. Het is een lege schelp; alle vloeren zijn neergestort. Op de zuidelijke buitenmuur zie je een grote zonnewijzer. Je komt in de tuin langs een gammele houten poort met opschrift Año 1823 Me Fecit. Breng een verrekijker mee. De zonnewijzer hangt vrij hoog en misschien is het wegens de bramen aangenamer om de details vanaf de weg te bestuderen.
	Santa Maria de Ascaso Río Ara in de diepte


	Santa Maria de Ascaso zonnewijzer uit 1890		Santa Maria de Ascaso gevel met zonnewijzer		Bij de andere zonnewijzer lees je het jaar 1861

Het opschrift van de zonnewijzer is niet erg duidelijk meer. Er moet dringend wat ondernomen worden om muur met kunstwerk te bewaren. Dit is de tekst: Ascaso año 1890
De casa Santa María
son los dueños a toda costa
Don José Lacort e hijos
y la Teresa Beltosta
Het korte zwarte streepje is de gnomon; de lange zwarte streep is de schaduw ervan, die de tijd aanduidt.

Merk op dat de gnomon groeit uit de mond van een gezicht met een stevige haardos. De gnomon is noord-zuid gericht en met de aardas evenwijdig. De hoek van het staafje met de muur geeft de plaatselijke Noorderbreedte aan.
Dergelijk type zonnewijzer staat best zo goed mogelijk op het zuiden gericht en kan dan ten hoogste 12 uren aanwijzen. Tussen de rode uur-lijnen zijn er ook dunnere streepjes voor elk kwartier getekend. Ik vraag me af of de klok zo nauwkeurig geconstrueerd is dat dit zin heeft.


	Dorpsplein met waterplaats en zonnewijzer		Zonnewijzer van het dorpsplein

Als je verder loopt, bereik je uiteindelijk het dorp. Aan de ingang vind je links de dorpsbron met op de muur erboven een tweede zonnewijzer. Ook hier zien we dat de schaduw werpende staaf uit een gezicht groeit. Er staan vier uren minder op de plaat dan in Santa María. De binnenste ring met twee bulten per uur is wat ongelukkig getekend; de uurlijnen van de eerste en laatste uren worden er onzichtbaar door. Ik vermoed dat dit oorspronkelijk niet zo was, maar dat latere opfrissingen misschien door mensen met minder zonnewijzerkennis gebeurd zijn.

De tekst luidt: Cuando me relumbre el Sol
(Als de Zon mij verlicht)
acércate paso a paso
(nader dan stap per stap)
y sabrás la hora que es
(en je zal weten hoe laat het is)
en este reló de Ascaso
(op dit uurwerk van Ascaso)
Op de topsteen van het venster ernaast staat ook nog Se hizo el año de 1831

			Loop ook even door het dorp naar het zuiden en verder langs het oude pad. Je passeert de vervallen kerk. Het lijkt wel of de toren vroeger een derde zonnewijzer droeg. Nog verder bereik je de rand van de heuvel met een prachtig uitzicht over de vallei van de Río Ara. La Ronda de Boltaña (een heel populaire muziekgroep van de streek) maakt allusie op Ascaso en andere dorpen in het nummer El viento rondador. Website: www.rondadors.com. In het Spaans.
	Verdwenen zonnewijzer op de kerk ?


	Onderschrift in Santa Maria Let op de hulplijntjes.		Onderschrift in het dorp Deze schilder vond hulplijntjes overbodig.